Metadata Vlaanderen
De geschilderde kaart van het Brugse Vrije - Pieter Pourbus, 1571
In 1561 vroeg het Brugse Vrije, de grootste en rijkste kasselrij van het Graafschap Vlaanderen, aan Pieter Pourbus om een kaart te schilderen van haar hele territorium, inclusief wegen, waterlopen, dorpen en steden. Tien jaar later leverde de schilder-cartograaf zijn magnum opus af. ‘De geschilderde kaart van het Brugse Vrije’ (1571) bevindt zich op het kruispunt tussen schilderkunst en cartografie en brengt het Brugse havenlandschap aan het einde van de zestiende eeuw op een unieke manier in beeld. Pieter Pourbus schilderde de kaart op een schakelpunt in de geschiedenis: net vooraleer de Tachtigjarige Oorlog en later de industrialisering het kustlandschap voorgoed zouden gaan veranderen. Daardoor is de kaart een laatste, waardevolle getuige van het laatmiddeleeuwse landschap rondom Brugge. Maar ook door haar combinatie van schaal, afmetingen en details is het schilderij een uniek kunstwerk. Van de oorspronkelijke topografische kaart van de kasselrij van het Brugse Vrije, die Pourbus in 1571 afwerkte, bleef slechts een vierde van de totale oppervlakte gespaard. Het bewaarde fragment stelt het noordoostelijk gedeelte van het Brugse Vrije voor, van Brugge tot Zeeland. De identificatie gebeurde aan de hand van de getrouwe kopie (0000.GRO0438.I) die Pieter Claeissens reeds in 1596-1597 maakte van de gehavende kaart. De kopie toont ons het gehele gebied van het Vrije, tussen IJzer en Westerschelde. Het hele cultuurlandschap, met inbegrip van individuele huizen, sluizen, dijken, kastelen, poortgebouwen of grenspalen is zowel figuratief en topografisch correct, als geodetisch op de juiste locatie afgebeeld Recent onderzoek naar de cartografische accuratesse van de kaart bevestigde dat zowel de topografische als geometrische precisie van de kaart uitzonderlijk hoog is. Pieter Pourbus is dan ook de eerste kaartmaker in Vlaanderen waarvan met zekerheid kan gesteld worden dat hij de triangulatie, zoals gepubliceerd door Gemma Frisius in 1533, heeft toegepast bij het opmeten van zijn kaarten en wiens kaarten dus ontegensprekelijk een wetenschappelijke basis hebben.
Simple
- Date (Publication date)
- 1571-01-01
- Edition
-
1
- Citation identifier
- 825b4c9f-bd51-48c2-871a-f45dfc7e97b4
- Status
- Completed
- Status
- Historical archive
+32 (0)9 33 10 297
https://www.archaeology.ugent.be
+32 (0)9 33 10 297
https://www.onroerenderfgoed.be
https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen
https://artinflanders.be/nl
- Keywords
-
-
historische kaart
-
schilderij
-
museum
-
georefereren
-
- Keywords
-
-
Pourbus
-
- Specific usage
-
De kaart kan gebruikt worden om na te gaan hoe het zestiende-eeuwse culturele landschap eruitzag voor het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog (1568).
- Use limitation
-
Het georefereren van gescande historische kaarten leidt niet altijd tot een hoge mate van geometrische betrouwbaarheid.
- Use limitation
-
Beperking(en) op de publieke toegang
- Access constraints
- Other restrictions
- Other constraints
- Geen beperkingen op de publieke toegang.
- Use limitation
-
Toegangs- en (her)gebruiksvoorwaarden
- Use constraints
- Other restrictions
- Other constraints
-
De gegevens zijn beschermd door het auteursrecht. Indien u een ander type van gebruik wil maken van de gegevens, dan de hier vermelde, dient u zich te wenden tot de eigenaar van de gegevens.
- Other constraints
- Deze dataset betreft overheidsinformatie. Indien u deze gegevens wil hergebruiken, dient u zich te wenden tot de eigenaar van de informatie.
- Other constraints
- Gebruik voor taken van algemeen belang, van geografische gegevensbronnen toegevoegd aan de GDI, door deelnemers aan GDI-Vlaanderen
- Other constraints
-
Bronvermeldingsvoorschrift: Op alle gegeorefereerde kaarten moeten de logo’s van de Musea Brugge en Universiteit Gent staan.
- Other constraints
-
Bronvermeldingsvoorschrift: 1. titel : Kaart van het Brugse Vrije, 2. vervaardiger: Pieter Pourbus, 3. collectie: Musea Brugge, 4. artinflanders.be, 5. Fotograaf: Dominique Provost 6. Licentie: public domain
- Spatial representation type
- Grid
- Denominator
- 20000
- Language
- Nederlands; Vlaams
- Character set
- UTF8
- Topic category
-
- Imagery base maps earth cover
))
- Begin date
- 1561-01-02
- End date
- 1571-01-02
- Supplemental Information
-
https://collectie.museabrugge.be/collection/work/id/0000_GRO0220_I || https://mappingpourbus.ugent.be || Trachet, J. , Hameeuw H., (submitted) Shedding (more) light on 16th century mapping practices: Pieter Pourbus’ application of Gemma Frisius’ triangulation methods, in INNOVATIONES LOVANIENSES: CROSSROADS OF THE TRANSFER OF TEXTS, IDEAS, AND IMAGES BETWEEN ANTIQUITY, MIDDLE AGES, AND RENAISSANCE, LECTIO SERIES Studies in the Transmission of Texts & Ideas. || Trachet, J. (in review), Sixteenth-century mapping methods for regional manuscript maps. New finding from Pieter Pourbus’ cartographic oeuvre, in THE CARTOGRAPHIC JOURNAL. || Trachet, J. 2022. “Pieter Pourbus : Master of Maps.” MUSEUMBULLETIN 16 (4): 3–12. || Trachet, J. 2021. De dunne lijn tussen schilderkunst en cartografie : Pieter Pourbus’ geschilderde kaart van het Brugse Vrije. In P. De Maeyer, M. Galand, B. Vannieuwenhuyze, & G. Vanthemsche (Eds.), DE GESCHIEDENIS VAN BELGIË IN 100 OUDE KAARTEN, Tielt: Lannoo: 86-87 || Trachet, J. 2021. Pieter Pourbus’ Map of the Liberty of Bruges (1561-1571) : an overview of the state of research. REVUE BELGE DE PHILOLOGIE ET D’HISTOIRE, 99(3–4), 815–844.
- Unique resource identifier
- Belge 1972 / Belgian Lambert 72
https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen
- Units of distribution
-
Vlaams Gewest
- OnLine resource
-
pourbus
(
OGC:WMS-1.3.0-http-get-capabilities
)
Pourbuskaart (1571)
- OnLine resource
-
pourbus
(
OGC:WMS-1.3.0-http-get-map
)
Pourbuskaart (1571)
- OnLine resource
-
pourbus
(
OGC:WMTS-1.0.0-http-get-capabilities
)
Pourbuskaart (1571)
- OnLine resource
-
pourbus
(
OGC:WMTS-1.0.0-http-get-tile
)
Pourbuskaart (1571)
- Name
- Online
- Units of distribution
-
Vlaanderen
- OnLine resource
-
Pourbuskaart (1571)
(
WWW:LINK-1.0-http--link
)
Weergave op GEOPUNT van de Pourbuskaart (1571) als historische kaartlaag. Te vinden onder 'Lagen' > 'Lagen toevoegen' > 'Historische kaarten'.
- Name
- Online
- Hierarchy level
- Dataset
- Statement
-
De digitale ontsluiting van de Pourbuskaart 1571, exemplaar bij Musea Brugge, kwam tot stand door een samenwerking in 2023 tussen Musea Brugge, Universiteit Gent, Onroerend Erfgoed en Digitaal Vlaanderen. Hierbij werd de kaart gedigitaliseerd/gegeorefereerd door Universiteit Gent en raadpleegbaar gesteld door Digitaal Vlaanderen.
- Description
-
Digitalisering (via digitale fotografie)
https://www.dominiqueprovost.be/
- Description
-
Fotogrammetrische restitutie en georeferentie
https://mappingpourbus.ugent.be
- Description
-
Ontsluiting
https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen
- Description
-
Digitaal fotograferen van de Pourbuskaart in bezit van Musea Brugge
- Description
-
Digitale fotografie
https://artinflanders.be/nl
Meta-metadata
- File identifier
- b752b45c-eb55-4b74-8364-afcb95d60eca XML
- Metadata language
- Nederlands; Vlaams
- Character set
- UTF8
- Hierarchy level
- Dataset
- Hierarchy level name
-
Dataset
- Date stamp
- 2024-03-04
- Metadata standard name
-
ISO 19115/2003/Cor.1:2006/INSPIRE-TG2.0
- Metadata standard version
-
GDI-Vlaanderen Best Practices - versie 2.0
https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen
)))