Fijn stof bestaat uit zeer kleine deeltjes die aanwezig zijn in de lucht. We spreken meestal over PM10 en PM2,5. Dat staat voor deeltjes die kleiner zijn dan 10 of 2,5 micrometer. Doordat ze zo klein zijn kunnen ze diep doordringen in de longen en schadelijk zijn voor de gezondheid.

Overzicht van het jaargemiddelde PM2,5-concentratie per typegebied in Vlaanderen voor de periode vanaf 2004.

Fijn stof is een mengsel van afzonderlijke deeltjes (vloeibare of vaste), met uiteenlopende samenstellingen en afmetingen in de lucht. Deze stofdeeltjes kan men indelen op basis van de grootte of de samenstelling. Stofdeeltjes kunnen rechtstreeks uitgestoten worden (primair) of kunnen gevormd worden uit gasvormige stofprecursoren (secundair). De secundaire stofdeeltjes hebben een klein formaat. De grootte van de deeltjes is van belang voor de gezondheidseffecten. Hoe kleiner de deeltjes hoe dieper ze in de longen kunnen doordringen. Ook de samenstelling van de stofdeeltjes heeft invloed op de gezondheidseffecten. Deze indicator bespreekt de rechtstreekse uitstoot van de fracties totaal stof (TSP of total suspended particles), PM10, PM2,5 en EC (elementair koolstof) in Vlaanderen, opgedeeld per sector: Totaal stof slaat op alle zwevende stofdeeltjes die in de lucht blijven zweven. De aerodynamische diameter van deze deeltjes kan tot ongeveer 100 µm gaan. PM10 is de fractie van de zwevende stofdeeltjes met een aerodynamische diameter kleiner dan 10 µm. PM2,5 is de fractie van de zwevende stofdeeltjes met een aerodynamische diameter kleiner dan 2,5 µm EC of elementair koolstof (elemental carbon) is niet ingedeeld volgens grootte maar volgens samenstelling. Deze deeltjes zijn restproducten van verbrandingsreacties.

Meetgegevens voor fijn stof in de omgevingslucht. Actuele gegevens, laatste 14 dagen en overschrijdingen.

Overzicht emissies luchtverontreiniging en methodieken voor de berekening van de emissies.

Deze kaarten tonen jou de berekende luchtkwaliteit (jaargemiddelde 2019) op basis van de vaste meetstations voor vier verschillende luchtverontreinigende stoffen: fijn stof (PM10 en PM2,5), stikstofdioxide en roet (black carbon).

De kaart is gebaseerd op interpolatie van de resultaten van de meetstations in Vlaanderen en de omliggende regio's, aangevuld met een hoge resolutie modellering.

De sector transport is mee verantwoordelijk voor de emissie van NOx, NMVOS, PM2,5 en SO2. Deze polluenten dragen bij aan verschillende milieuproblemen. Fijn stof (PM2,5) kan een effect hebben op de luchtwegen/longfunctie en op het cardiovasculair systeem, en kan bij chronische blootstelling leiden tot vroegtijdige sterfte. Dieselroet is carcinogeen. Naast fijn stof dat rechtstreeks uitgestoten wordt, kan ook secundair fijn stof gevormd worden via de polluenten NOx, SO2 en VOS. SO2 en NOx verzuren ook het leefmilieu. NOx kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken en kan net als NMVOS leiden tot de vorming van ozon dat schadelijk is voor mens en plant. Van de NMVOS-groep hebben vooral formaldehyde en acroleïne een grote impact op de gezondheid. Formaldehyde is carcinogeen, acroleïne levert respiratorische en cardiovasculaire problemen De emissie van transport omvat de emissie van het wegverkeer, het spoor (enkel diesel voor uitlaatemissies), de binnenvaart, de binnenlandse zeescheepvaart en de luchtvaart. Voor de luchtvaart is dit enkel de emissie tijdens het landen en opstijgen. Binnenlandse zeescheepvaart omvat alle trafiek van schepen die reizen tussen Vlaamse havens. Ook zandwinning op zee, baggeractiviteit en sleepboten vallen hieronder. In de huidige rapportering wordt ook de visserij inbegrepen bij de binnenlandse zeescheepvaart. Dit is een wijziging t.o.v. vorige MIRA-rapporteringen. De bron en de methodologie voor het bepalen van het aantal gereden kilometers, nodig voor de emissieberekening, wijzigde vanaf 2013. De FODMV leverde de data voor de periode 2000-2012, vanaf 2013 was dit het Vlaams Verkeerscentrum. De gewijzigde methodologie leidde tot een verminderde inschatting van het totaal aantal gereden kilometers met 1 %. De activiteit van de personenwagens werd lager ingeschat, vooral op landelijke wegen. Er werd wel meer zwaar vervoer ingeschat, vooral meer in steden/dorpen maar minder op snelwegen. Door deze wijzigingen zijn de emissiereeksen 2000-2012 dan ook niet volledig vergelijkbaar met die van de daaropvolgende jaren.