• Metadata Vlaanderen
  •   Zoeken
  •   Kaart

De geschilderde kaart van het Brugse Vrije - Pieter Pourbus, 1571

In 1561 vroeg het Brugse Vrije, de grootste en rijkste kasselrij van het Graafschap Vlaanderen, aan Pieter Pourbus om een kaart te schilderen van haar hele territorium, inclusief wegen, waterlopen, dorpen en steden. Tien jaar later leverde de schilder-cartograaf zijn magnum opus af. ‘De geschilderde kaart van het Brugse Vrije’ (1571) bevindt zich op het kruispunt tussen schilderkunst en cartografie en brengt het Brugse havenlandschap aan het einde van de zestiende eeuw op een unieke manier in beeld. Pieter Pourbus schilderde de kaart op een schakelpunt in de geschiedenis: net vooraleer de Tachtigjarige Oorlog en later de industrialisering het kustlandschap voorgoed zouden gaan veranderen. Daardoor is de kaart een laatste, waardevolle getuige van het laatmiddeleeuwse landschap rondom Brugge. Maar ook door haar combinatie van schaal, afmetingen en details is het schilderij een uniek kunstwerk. Van de oorspronkelijke topografische kaart van de kasselrij van het Brugse Vrije, die Pourbus in 1571 afwerkte, bleef slechts een vierde van de totale oppervlakte gespaard. Het bewaarde fragment stelt het noordoostelijk gedeelte van het Brugse Vrije voor, van Brugge tot Zeeland. De identificatie gebeurde aan de hand van de getrouwe kopie (0000.GRO0438.I) die Pieter Claeissens reeds in 1596-1597 maakte van de gehavende kaart. De kopie toont ons het gehele gebied van het Vrije, tussen IJzer en Westerschelde. Het hele cultuurlandschap, met inbegrip van individuele huizen, sluizen, dijken, kastelen, poortgebouwen of grenspalen is zowel figuratief en topografisch correct, als geodetisch op de juiste locatie afgebeeld Recent onderzoek naar de cartografische accuratesse van de kaart bevestigde dat zowel de topografische als geometrische precisie van de kaart uitzonderlijk hoog is. Pieter Pourbus is dan ook de eerste kaartmaker in Vlaanderen waarvan met zekerheid kan gesteld worden dat hij de triangulatie, zoals gepubliceerd door Gemma Frisius in 1533, heeft toegepast bij het opmeten van zijn kaarten en wiens kaarten dus ontegensprekelijk een wetenschappelijke basis hebben.

Standaard

Versiedatum (Publicatiedatum)
1571-01-01
Versie dataset(serie)

1

Identifier
825b4c9f-bd51-48c2-871a-f45dfc7e97b4
Status
compleet
Status
historisch archief
eigenaar
  Musea Brugge

Burg 12, Brugge, 8000, België
+32 (0)50 44 87 13

https://www.museabrugge.be/
bewerker
  Universiteit Gent, Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Vakgroep Archeologie

Sint-Pietersnieuwstraat 35, Gent, 9000, België
+32 (0)9 33 10 157

+32 (0)9 33 10 297

https://www.archaeology.ugent.be
contactpunt
  Onroerend Erfgoed

Havenlaan 88, Brussel, 1000, België
+32 (0)9 33 10 157

+32 (0)9 33 10 297

https://www.onroerenderfgoed.be
verdeler
  agentschap Digitaal Vlaanderen - Helpdesk Digitaal Vlaanderen

Havenlaan 88 bus 30, Brussel, 1000, België
+32 (0)2 553 72 02

https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen
inwinner
  meemoo, Vlaams instituut voor het archief

Ham 175, Gent, 9000, België
+32 (0)9 298 05 01

https://artinflanders.be/nl
GEMET - Concepten, versie 2.4
  • geografie
Vlaamse regio's
  • Gemeente Brugge
  • Vlaanderen
  • Provincie West-Vlaanderen
Zoekwoorden
  • historische kaart

  • schilderij

  • museum

  • georefereren

Zoekwoorden
  • Pourbus

GDI-Vlaanderen Trefwoorden
  • Geografische gegevens
Omschrijving van het gebruik

De kaart kan gebruikt worden om na te gaan hoe het zestiende-eeuwse culturele landschap eruitzag voor het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog (1568).

eigenaar
  Musea Brugge

Burg 12, Brugge, 8000, België
+32 (0)50 44 87 13

https://www.museabrugge.be
Beschrijving

Het georefereren van gescande historische kaarten leidt niet altijd tot een hoge mate van geometrische betrouwbaarheid.

Beschrijving

Beperking(en) op de publieke toegang

(Juridische) toegangsbeperking
anders
Overige beperkingen
Geen beperkingen op de publieke toegang.
Beschrijving

Toegangs- en (her)gebruiksvoorwaarden

(Juridische) gebruiksbeperking
anders
Overige beperkingen

De gegevens zijn beschermd door het auteursrecht. Indien u een ander type van gebruik wil maken van de gegevens, dan de hier vermelde, dient u zich te wenden tot de eigenaar van de gegevens.

Overige beperkingen
Deze dataset betreft overheidsinformatie. Indien u deze gegevens wil hergebruiken, dient u zich te wenden tot de eigenaar van de informatie.
Overige beperkingen
Gebruik voor taken van algemeen belang, van geografische gegevensbronnen toegevoegd aan de GDI, door deelnemers aan GDI-Vlaanderen
Overige beperkingen

Bronvermeldingsvoorschrift: Op alle gegeorefereerde kaarten moeten de logo’s van de Musea Brugge en Universiteit Gent staan.

Overige beperkingen

Bronvermeldingsvoorschrift: 1. titel : Kaart van het Brugse Vrije, 2. vervaardiger: Pieter Pourbus, 3. collectie: Musea Brugge, 4. artinflanders.be, 5. Fotograaf: Dominique Provost 6. Licentie: public domain

Ruimtelijk schema dataset(serie)
grid
Noemer
20000
Taal
Nederlands; Vlaams
Karakterset
utf8
Categorie(en)
  • referentie materiaal aardbedekking
N
S
E
W
thumbnail




Begindatum
1561-01-02
Einddatum
1571-01-02
Aanvullende informatie

https://collectie.museabrugge.be/collection/work/id/0000_GRO0220_I || https://mappingpourbus.ugent.be || Trachet, J. , Hameeuw H., (submitted) Shedding (more) light on 16th century mapping practices: Pieter Pourbus’ application of Gemma Frisius’ triangulation methods, in INNOVATIONES LOVANIENSES: CROSSROADS OF THE TRANSFER OF TEXTS, IDEAS, AND IMAGES BETWEEN ANTIQUITY, MIDDLE AGES, AND RENAISSANCE, LECTIO SERIES Studies in the Transmission of Texts & Ideas. || Trachet, J. (in review), Sixteenth-century mapping methods for regional manuscript maps. New finding from Pieter Pourbus’ cartographic oeuvre, in THE CARTOGRAPHIC JOURNAL. || Trachet, J. 2022. “Pieter Pourbus : Master of Maps.” MUSEUMBULLETIN 16 (4): 3–12. || Trachet, J. 2021. De dunne lijn tussen schilderkunst en cartografie : Pieter Pourbus’ geschilderde kaart van het Brugse Vrije. In P. De Maeyer, M. Galand, B. Vannieuwenhuyze, & G. Vanthemsche (Eds.), DE GESCHIEDENIS VAN BELGIË IN 100 OUDE KAARTEN, Tielt: Lannoo: 86-87 || Trachet, J. 2021. Pieter Pourbus’ Map of the Liberty of Bruges (1561-1571) : an overview of the state of research. REVUE BELGE DE PHILOLOGIE ET D’HISTOIRE, 99(3–4), 815–844.

Code
Belge 1972 / Belgian Lambert 72
Distributieformaat
Naam Versie
WMS

1.3.0

WMTS

1.0.0

verdeler
  agentschap Digitaal Vlaanderen - Helpdesk Digitaal Vlaanderen

Havenlaan 88 bus 30, Brussel, 1000, België
+32 (0)2 553 72 02

https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen
Leveringseenheid

Vlaams Gewest

Online bronnen
pourbus ( OGC:WMS-1.3.0-http-get-capabilities )

Pourbuskaart (1571)

Online bronnen
pourbus ( OGC:WMS-1.3.0-http-get-map )

Pourbuskaart (1571)

Online bronnen
pourbus ( OGC:WMTS-1.0.0-http-get-capabilities )

Pourbuskaart (1571)

Online bronnen
pourbus ( OGC:WMTS-1.0.0-http-get-tile )

Pourbuskaart (1571)

Offline Medium
onLine
Leveringseenheid

Vlaanderen

Online bronnen
Pourbuskaart (1571) ( WWW:LINK-1.0-http--link )

Weergave op GEOPUNT van de Pourbuskaart (1571) als historische kaartlaag. Te vinden onder 'Lagen' > 'Lagen toevoegen' > 'Historische kaarten'.

Offline Medium
onLine
Niveau kwaliteitsinformatie
dataset
Algemene beschrijving herkomst

De digitale ontsluiting van de Pourbuskaart 1571, exemplaar bij Musea Brugge, kwam tot stand door een samenwerking in 2023 tussen Musea Brugge, Universiteit Gent, Onroerend Erfgoed en Digitaal Vlaanderen. Hierbij werd de kaart gedigitaliseerd/gegeorefereerd door Universiteit Gent en raadpleegbaar gesteld door Digitaal Vlaanderen.

Beschrijving bewerking

Digitalisering (via digitale fotografie)

bewerker
  Dominique Provost Art Photography

Korte Molenstraat 27, Brugge, 8200, België
+32 (0)496 23 36 47

https://www.dominiqueprovost.be/
Beschrijving bewerking

Fotogrammetrische restitutie en georeferentie

bewerker
  Universiteit Gent, Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Vakgroep Archeologie - Jan Trachet

Sint-Pietersnieuwstraat 35, Gent, 9000, België
+32 (0)9 33 10 157

https://mappingpourbus.ugent.be
Beschrijving bewerking

Ontsluiting

verdeler
  agentschap Digitaal Vlaanderen

Havenlaan 88 bus 30, Brussel, 1000, België
+32 (0)2 553 72 02

https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen
Beschrijving bewerking

Digitaal fotograferen van de Pourbuskaart in bezit van Musea Brugge

Beschrijving bewerking

Digitale fotografie

eigenaar
  Musea Brugge

Burg 12, Brugge, 8000, België
+32 (0)50 44 87 13

inwinner
  meemoo, Vlaams instituut voor het archief

Ham 175, Gent, 9000, België
+32 (0)9 298 05 01

https://artinflanders.be/nl
Onderdeel van de dataset
Nee
Objectencatalogus citaat

Meta-metadata

Metadata identificator (fileIdentifier)
b752b45c-eb55-4b74-8364-afcb95d60eca XML
Taal
Nederlands; Vlaams
Karakterset
utf8
Hiërarchisch niveau
dataset
Beschrijving hiërarchisch niveau

Dataset

Metadata wijzigingsdatum
2024-03-04
Naam metadatastandaard

ISO 19115/2003/Cor.1:2006/INSPIRE-TG2.0

Versie metadatastandaard

GDI-Vlaanderen Best Practices - versie 2.0

contactpunt
  agentschap Digitaal Vlaanderen - Helpdesk Digitaal Vlaanderen

Havenlaan 88 bus 30, Brussel, 1000, België
+32 (0)2 553 72 02

https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen
 
 

Overzichten

overzicht

Ruimtelijke dekking

thumbnail

Zoekwoorden

GDI-Vlaanderen Trefwoorden

Geografische gegevens
GEMET - Concepten, versie 2.4

geografie


Verzorgd door

logo
Toegang tot het portaal
Lees hier de volle details en krijg toegang tot de data.




  •   Over
  •   Github
  •